Vua nước Sở một hôm lòng thanh thản
Cởi long bào giả dạng một thường dân
Vác cần câu ra ngồi dựa thạch bàn
Lòng vương giả mơ màng theo sóng nước.
Gió động ngàn lau khua xào xạc,
Sở Vương mới thả hồn theo những chiếc lá rơi tản mạn ở ven… gành.
1.
Lòng quân vương bỗng nghe xúc động mối tâm tình.
Đưa tay lên vuốt chòm râu bạc,
nhắp chén rượu đào nghiền ngẫm chuyện gần xa.
Bỗng ngài đưa mắt nhìn sang hang cua cạnh góc thạch bàn,
con cua cái thì nằm lột vỏ trong hang,
còn cua đực ngày đêm lo canh giữ vợ hiền,
quên cả việc ra đi tìm mồi cho đỡ đói.
2.
Mấy ngày sau khi vợ hiền coi bề cứng cáp,
vợ chồng cua mới sánh vai nhau ra dạo mát cảnh giang hà.
Sở Vương buông câu theo dõi đôi vợ chồng cua âu yếm đậm đà.
Ngài mới cất tiếng khen rằng,
"Lành thay tình chồng vợ đẹp bấy nghĩa tào khang.
Loài vật còn nặng nghĩa phu thê,
huống chi làm người ai dám xem thường câu luân thường đạo lý.
Sách có câu “nhất dạ đồng sàng chung dạ ái,
nhất nhật phu thê hề bá dạ ân."
3.
Thấm thoát tháng lại ngày qua,
nước thủy triều mấy phen lên xuống giữa trường giang.
Hoa hồng, hoa điệp rụng rơi từng cánh mỏng.
Đến ngày lột vỏ của con đực thì cua cái mặc tình đi dọc, về ngang.
Bỏ cua đực nằm hiu quạnh trong hang,
con ác phụ đã đem lòng tàn nhẫn.
Dẫn về một gã nhân tình có đôi càng to lớn,
đến xé xác anh chồng xấu số, vô duyên.
Sở Vương thấy cảnh bạc đen, cất tiếng than rằng:
"Bể rộng trời cao! Đàn bà lòng dạ hiểm sâu,
ngoài môi lại nói những câu chung tình."
Ôi! Ngán ngẫm bấy nhân tình thế thái
Não nùng thay, câu "độc phụ nhân tâm"
Lòng Sở Vương như muối xát kim châm
Giận mấy kẻ ân tình không giữ trọn.
Sở Vương muốn xem thử lòng dạ thế nhân ai là người đen bạc,
mới viết bảng truyền rao cho khắp cả dân … làng
4.
Tất cả thần dân hãy tuân theo sắc lệnh triều đình.
Truyền cho tất cả đàn bà Sở quốc,
"Ai can đảm giết chồng thủ cấp dâng lên,
được ban nhất phẩm phu nhân, lụa là gấm vóc, vàng ròng đầy xe."
Từ trong thành nội ban ra, chiếu vua nước Sở gần xa đặng tường.
5.
Chiếu chỉ ban ra chưa đầy nửa tháng từ mệnh phụ phu nhân,
cho đến trang thiếu nữ chung tình.
Họ đem đầu người yêu đến hoàng cung để hưởng lộc triều đình.
Sở Vương mới dằn lòng căm giận,
vội phê liền một chiếu chỉ thứ hai,
"Ai can đảm giết chết vợ nhà, Trẫm sẽ chia phân một nửa giang san Sở quốc."
Nhưng một năm lặng lẽ trôi qua,
không có một người đàn ông nào đến đền rồng lãnh thưởng,
bởi không ai nỡ nhẫn tâm giết thác vợ mình.
6.
Hôm ấy có một gã nông phu nghèo khổ,
áo chẳng đặng lành, cơm chẳng đủ no.
Người tìm đến Sở Vương xin vua trao gươm báu về nhà giết vợ.
Vua nhận lời trao kiếm và di hành theo gót kẻ nông phu.
Nhưng khi về đến nhà, đứng trước túp lều tranh,
nghe tiếng vợ hiền ru con nghe não nuột.
Anh vội buông gươm và chạy đi tìm Sở Vương dập đầu tạ tội:
"Bệ hạ ơi, ngu dân thà chịu chết,
chớ không thể nhẫn tâm cầm gươm mà giết bạn tâm đồng".
Sở Vương mới cất tiếng ngợi khen,
truyền đem châu báu bạc vàng thưởng ban.
Cho hay trong đạo vợ chồng, biết ai chung thủy, ai lòng bạc đen.